شهرستان زیبای رشت مهم ترین منطقه‌ی استان گیلان بوده و این منطقه‌ی سرسبز و زیبا را هیچ قلمی یارای توصیف ندارد و فقط باید به نظاره نشست. چشم اندازها و مناظر طبیعی این منطقه به قدری پرجلوه و باشکوه هستند که توان توصیف را از هر کس گرفته و فقط دیدن را یادآور می‌شوند. به نوشته برخی از محققان؛رشت در پیش از اسلام و دست کم در دوره ساسانیان وجود داشته است. در زمانی‌که حکومت ساسانی رو به فروپاشی می‌رفت، ‌حکمرانی مستقل این دیار را گیلان‌شاه می نامیدند. پس از غلبه اعراب بر ایران، اولین بار، که نامی از رشت به میان آمد، سال 61 هجری قمری بود. ایجاد بنای اولیه رشت را با احتمال زیاد به قبل از اسلام و به دوره ساسانیان نسبت می‌دهند و بنا بر روایت دیگری این ناحیه در گذشته دور، زیر آب های دریای‌مازندران قرار گرفته بود، اما به تدریج و بر اثر رسوب زیاد و تبخیر آب، اراضی گیلان و ناحیه‌ای که امروزه به نام رشت معروف است از آب خارج شدند. این ناحیه چون دارای منابع طبیعی مانند جنگل و زمین های مناسب کشاورزی بوده، به سرعت به صورت دهکده‌ای درآمده و قابل سکونت شده است. این‌منطقه تا پیش از دوره صفویه اهمیت زیادی نداشت و رشد آن از این دوره و به خصوص در زمان شاه عباس شروع شد و به مرور بر اهمیت آن افزوده شد. مهم‌ترین صنایع دستی این شهرستان را سبدبافی، حصیربافی، نمدمالی، صنعت ریسندگی و بافندگی، صنایع چوب‌کاری و سفال گری تشکیل می‌دهند که به طور کامل در صنایع دستی استان گیلان آورده شده است. ده ها اثر طبیعی از قبیل انواع چشمه‌های طبیعی و آب معدنی، جنگل‌های پرشکوه، سواحل کم نظیر دریای مازندران، روستاها و دهکده‌های ساحلی و جنگلی، رودخانه های پرآب و خروشان‏ آبشارهای متعدد به همراه ده ها اثر تاریخی از قبیل عمارت ها و کاخ‌ها، امام‌زاده ها و... تنها برخی از جاذبه های این شهرستان با ارزش استان گیلان را شامل می شوند.
صنایع و معادن
صنایع و کارخانه‌های متعددی در رابطه با کشاورزی و دام داری و چوب‌بری در شهرستان رشت استقرار دارند. صنایع نساجی، شیمیایی والکترونیک و هم چنین صنایع دستی رشت بسیار معروف است. از معادن شناخته شده این منطقه می‌توان به معادن زغال سنگ، ‌خاک نسوز، سنگ ساختمانی، نفت، گاز، سنگ آهک، گرانیت، میکا و … اشاره کرد.
کشاورزی و دام داری
منطقه جلگه‌ای رشت با بهره گیری از خاک حاصل‌خیز، شبکه آبرسانی وسیع هوای معتدل و مرطوب، دارای محصولات زیر است: برنج، چای، تره بار، توتون، کنف، گیاهان علوفه ای، میوه و بنشن. آب کشاورزی رشت از رودها تأمین می‌شود.
مشخصات جغرافیایی
مرکز شهرستان رشت در طول جغرافیایی 49 درجه و 35 دقیقه و عرض جغرافیایی 37 درجه و 16 دقیقه قرار دارد. همسایگان‌شهرستان رشت از شمال دریای‌مازندران، از شمال‌خاوری‌و خاور آستانه اشرفیه و املش، از جنوب‌خاوری سیاهکل، از جنوب رودبار، از جنوب باختری شفت، از باختر صومعه سرا و فومن و از شمال باختری بندر انزلی است. آب و هوای آن معتدل و بسیار مرطوب است و میزان بارندگی سالانه حدود 1500 میلی متر است و میزان ریزش باران سالانه اش از همه جای ایران بیشتر است. دو شاخابه از سفیدرود، یکی سیاهرود بار و دیگری گوهر رودبار از دو سوی شرق و غرب شهر رشت روانند و سرانجام به مرداب انزلی می ریزند. شهرستان رشت مرکز استان گیلان می باشد و در 330 کیلومتری شمال غربی تهران و در انتهای راه کناره اصلی دریای خزر و در مسیر راه اصلی درجه یک قزوین – بندر انزلی واقع است.
وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
به نوشته برخی از محققان شهر رشت در پیش از اسلام و دست کم در دوره ساسانیان وجود داشته است. در زمانی که حکومت ساسانی رو به فروپاشی می رفت، ‌حکمرانی مستقل این دیار را گیلانشاه می نامیدند. پس از غلبه اعراب بر ایران، اولین بار، که نامی از رشت به میان آمد، سال 61 هجری قمری بود. اما از این تاریخ، تا زمان صفویه در کتاب های تاریخی نامی از رشت دیده نمی شود. بعدها در شرح وقایع دوره شاه اسماعیل صفوی از این شهر یادشده است. در زمان صفویه و به ویژه در دوره شاه اسماعیل صفوی، سرزمین گیلان به دو بخش :« بیه پس » به مرکزیت رشت، و « بیه پیش » به مرکزیت لاهیجان تقسیم می شد. حکومت بیه پیش از 943 هجری قمری به خان احمد گیلانی رسید و شاه طهماسب اول صفوی، حکومت بیه پس را نیز به او سپرد. سرانجام شاه عباس اول صفوی گیلان را تسخیر کرد. بعدها در سال 1045 هجری قمری، شهر رشت به دست استپان رازین – دریانورد مشهور روسی – غارت شد. در سال 1722 میلادی نیز سپاهیان پتر پادشاه روسیه، رشت را تسخیر کردند. اشغالگران روس تا سال 1734 رشت و گیلان را در تصرف خود داشتند. سپس روس های بلشویک در جریان تعقیب سفیدها ( هواداران تزار ) رشت را به تصرف خود در آوردند.
این شهر در قدیم، تنها راه ارتباطی و بازرگانی ایران از طریق بندر انزلی به اروپا بود. رشت در طول تاریخ خود، وقایع اسف انگیز فراوانی را از سر گذرانده است. در زمستان 1246 هجری قمری، طاعون شدید در گیلان شایع شد و در حدود شش هزار نفر را از پای درآورد. 56 سال بعد، شهر به آتش کشیده شد و خسارت های فراوان دید.
در سال 1316 هـ . ق ( 1899م ) در رشت شورش نسبتاً دامنه داری علیه قانون خراج راه داری کارگزاران روس که از ساکنان دهستان دریافت می کردند، به وقوع پیوست، در نتیجه ایستگاه راه داری واقع در نزدیک رشت توسط شورشیان ویران گردید، اما با شدت عمل و خشونت سپهدار اعظم – حاکم وقت – پایان یافت. امروزه شهرستان رشت به عنوان مرکز راه های بازرگانی گیلان و بازار تجارت و واردات و صادرات مطرح است و به عنوان مرکز استان امکانات جهانگردی فراوانی دارد